Kuru Soğan, Domates ve Kuru Kayısıda Temmuz 2024 Pazarlama Sorunları ve Üretici Market Fiyatları
Kuru Soğan, Domates ve Kuru Kayısıda Pazarlama Sorunu: Temmuz Ayı Üretici Market Fiyatları
ANKARA – 01.08.2024 – Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, kuru soğan, domates ve kuru kayısı ürünlerinde karşılaşılan pazarlama sorunları ile üreticilerin beklentilerini ve Temmuz ayı üretici market fiyatlarındaki değişiklikleri değerlendirdi.
Bayraktar, kuru soğan, domates ve kuru kayısı ürünlerinde üreticilerin ciddi pazarlama sorunları yaşadığını vurguladı.
Kuru Soğan Fiyatındaki Düşüş
Amasya ve Merzifon bölgelerinde erken hasat edilen kuru soğan, depolama sorunları nedeniyle üreticilerin hızlı bir şekilde satış yapmasına neden oluyor. Yüksek rekolte ve hızlı hasat, pazardaki arzı artırarak fiyatları düşürmüştür. Geçen yıl Temmuz ayında 6,50 TL olan sfe fiyatı, bu yıl enflasyon ve girdi maliyetlerine rağmen %6 düşüşle ortalama 6 TL seviyelerine gerilemiştir. Özellikle Polatlı’da bu fiyat 5 TL’ye kadar inmiştir.
Erkenci çeşitlerin ihracata uygunsuzluğu ve yüksek verim, piyasada fiyatların gerilemesine yol açıyor. Üreticiler, maliyetlerin altında fiyatlarla ürün satmak zorunda kalıyorlar, bu da onların emeğinin karşılığını almasını engellemektedir.
Domates Üreticisinin Durumu
Domates üretiminde de benzer bir durum söz konusu. 2018’de 519 bin dekar olan salçalık domates üretim alanı, 2023’te %36 artarak 705 bin dekara ulaştı. Ancak bu artış, fiyatların düşmesine neden olmuştur. İzmir ve Bursa gibi illerde %30’a kadar üretim alanlarında artış gözlemlenmiştir. Salça fabrikaları ile üreticiler arasında sözleşme sorunları da fiyatların düşüşünü etkileyen faktörlerden biridir.
Kuru Kayısı Fiyatlarındaki Düşüş
Kuru kayısıda arz fazlası nedeniyle fiyatlar gerilemiştir. Geçen yıl 190 TL olan kuru kayısı fiyatları, bu yıl yüksek rekolte nedeniyle 110 TL seviyelerine kadar düşmüştür. Üreticiler, Avrupa Birliği’nden coğrafi tescil alan ürünlerinin hak ettiği fiyatı görmesini isterken, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin devreye girip alım yaparak piyasada denge sağlaması gerektiğini ifade ettikleri belirtiliyor.
Temmuz Ayı Üretici ve Market Fiyatları
Temmuz ayında üretici ve market fiyatları arasında en büyük fark, %420,5 ile havuçta görülmüştür. Havuç, 6 TL’den 31,23 TL’ye, limon 15 TL’den 65,09 TL’ye, elma ise 10,38 TL’den 44,49 TL’ye yükselmiştir. Karpuzda ise hem markette hem de üreticide düşüş yaşanmıştır.
Market fiyatları: Temmuz ayında markette 37 ürünün sadece 13’ünde fiyat artışı yaşanırken, 24’ünde fiyat düşüşü gözlemlenmiştir. Market fiyatı en fazla artan ürünün limon olduğu, düşen ürünlerin başında ise karpuz geldiği belirtiliyor.
Üretici fiyatları: Temmuz ayında, 29 ürünün 7’sinde fiyat artışı olurken, 13’ünde fiyat düşüşü meydana gelmiştir. Üreticide en çok fiyat düşüşü karpuzda (%48,4), artış ise yumurtada (%25,5) gözlemlenmiştir.
Fiyat Değişimlerinin Nedenleri
İklim değişikliğinden kaynaklanan aşırı sıcaklar ve yağışlar tarım sektörünü olumsuz etkilemekte, hasat miktarlarını azaltmaktadır. Öte yandan, bazı ürünlerde arzın artması fiyatların düşmesine sebep olmaktadır. Özellikle karpuz, kabak, salatalık ve sivri biberde yoğun hasat fiyatları etkileyip düşürmüştür.
Temmuz Ayı Üretici ve Market Fiyatları Tablosu
| ÜRÜNLER | ÜRETİCİ FİYATI (TL/kg) | MARKET FİYATI (TL/kg) | FİYAT FARKI (%) |
|---|---|---|---|
| Havuç | 6.00 | 31.23 | 420.5 |
| Limon | 15.00 | 65.09 | 333.9 |
| Elma | 10.38 | 44.49 | 328.6 |
| Kuru İncir | 115.00 | 476.09 | 313.9 |
| Kuru Kayısı | 110.00 | 425.77 | 287.0 |
| Domates | 9.83 | 29.46 | 199.6 |
Not: Tablolardaki fiyatlar, market fiyatları Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa’dan derlenen ortalamalardır. Üretici fiyatları ise çeşitli merkezlerden alınan verilere dayanmaktadır.
Kaynak: Türkiye Ziraat Odaları Birliği
Kemal Çelik, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği bölümünden mezun oldu ve tarımda makineleşme üzerine uzmanlaştı. Antalya’da çeşitli tarım makineleri firmalarında çalışarak, çiftçilerin makine kullanımını optimize etmeye yönelik projeler geliştirdi. İlerleyen yıllarda, tarımsal otomasyon ve akıllı tarım teknolojileri üzerine çalışmalar yapmayı planlamaktadır.