Tarımda Yeni Destekleme Modeli Resmi Gazete’de Yayınlandı!
İRFAN DONAT
Tarım sektöründe uzun zamandır beklenen yeni destekleme modeli duyuruldu. "2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler ile Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar", Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu modelle birlikte, bitkisel üretim desteklerinin ilk kez üç yıllık olarak belirlendiği vurgulanıyor. Amaç, tarımda planlı üretimi sağlamak ve öngörülebilirliği arttırmak.
Yeni destekleme sisteminde Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından arpa, aspir, ayçiçeği, buğday, kolza (kanola), kuru fasulye, mercimek, dane mısır, nohut, pamuk, patates, kuru soğan, soya ve yem bitkileri, destekleme kapsamına alındı.
2025 üretim yılı için destek katsayı değeri dekara 244 TL olarak belirlendi. Destek katsayıları, sertifikalı tohum kullanımı, yeraltı su kısıtı, iyi tarım ve organik tarım uygulamaları, ürünlerin lisanslı depolarda saklanması gibi etkenlere göre değişiklik gösterecek. Desteklemeler, ayni değil nakdi olarak üreticilere sunulacak.
Mazot ve gübre desteğinin iptal edilmediği bildirildi. Bakanlık açıklamasında, "Mazot ve gübre desteği sona ermemiştir. Yeni dönemde bunlar, temel girdi maliyetleri dikkate alınarak ‘Temel destek’ olarak revize edilmiştir. Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı üreticiler, temel destekle mazot maliyetinin yüzde 50’si ve gübre maliyetinin yüzde 25’ini karşılamaktadır" denildi. Ayrıca, belirlenen ürünlerin havzasında yetiştirilmesi halinde, çiftçilerin kullandığı mazotun yüzde 50’si ile gübrenin yüzde 25’i planlı üretim desteği olarak karşılanacak. Böylece, bu desteklerin toplamı mazot için yüzde 100, gübre için ise yüzde 50 olacak.
Su kısıtı bulunan 11 ilde, az su tüketen mercimek, nohut, baklagil, yem bitkileri, buğday, arpa ve yağlık ayçiçeği üreten çiftçiler için gübre maliyetinin kalan yüzde 50’si "yer altı su kısıtı desteği" olarak verilecektir. Bu sayede, bu bölgelerde üretim planlaması yapan çiftçilerin mazot ve gübre desteklerinin yüzdesi %100’e çıkacak.
FARK ÖDEMESİ DESTEĞİ
Kamuoyunda prim desteğinin kaldırıldığına dair söylentilere de açıklık getiren Bakanlık, "Kararın 2’inci maddesinde, 11’inci fıkrasında ‘Fark Ödemesi Desteği: Öncelikle arz açığı veya planlama kapsamındaki ürünler olmak üzere, ilgili üretim yılındaki maliyetler ile iç ve dış fiyatlar dikkate alınarak çiftçilere destek verilir’ şeklinde ifade edilmiştir. Her yıl, fark ödemesi kapsamına alınacak ürünler ve miktarları Tarım ve Orman Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir" dedi. Üreticiler aleyhine olumsuz bir durum oluşursa, yılda bir defa Tarım Kanunu çerçevesinde destek verilebileceği belirtildi.
PLANLI ÜRETİMİN UYGULAMASI
Yeni modeli hakkında açıklama yapan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, "Bu kararla birlikte, hayvancılık ve su ürünlerinde olduğu gibi, bitkisel üretimde de üretim planlamasının önemli bir aşamasını devreye almış oluyoruz" dedi. Bakan Yumaklı, "İlk kez bitkisel üretim destekleri üç yıllık dönemler halinde açıkladık. Destek kalemlerinde sadeleştirme yapıldı" ifadelerini kullandı.
Bütün üreticilerin destek alacağını vurgulayan Yumaklı, "Üretim planlaması kapsamındaki stratejik ürünlere ek destek verilecek. Su kısıtı olan havzalarda münavebeye uygun üretim yapan çiftçilere ek destek sağlanacak" dedi. Destek tutarlarının, girdi maliyetlerindeki değişim göz önünde bulundurularak her yıl güncelleneceği belirtildi. "Artık çiftçilerimiz, hangi havzada, hangi ürüne ne kadar destek alacağını önceden bilecek. Böylelikle, plansız üretimin getirdiği olumsuzlukların önüne geçilmesi sağlanacaktır" dedi. 2024-2025 üretim sezonuyla başlayacak olan 3 Yıllık Bitkisel Üretim Planlaması ve 2025-2026-2027 yıllarını kapsayan desteklerin çiftçilere ve üreticilere hayırlı olmasını diledi.
Selçuk Şahin, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama bölümünü bitirdi ve su yönetimi üzerine yoğunlaştı. Sulama projelerinde mühendis olarak görev alan Selçuk, kırsal alanlarda su kaynaklarının verimli kullanımı için çeşitli projeler geliştirdi. Selçuk, gelecekte tarımsal su yönetimi alanında yenilikçi çözümler sunmak için yurt dışında eğitim almayı planlıyor.